ο Γιατρός σας
Πρόληψη. Διάγνωση. Θεραπεία
Μαιευτήρας – Γυναικολόγος
Πρόληψη. Διάγνωση. Θεραπεία
Από την στιγμή που μαθαίνει μια γυναίκα ότι είναι έγκυος ξεκινάει για εκείνη μία μοναδική περίοδος της ζωής της.
Μια ζωή με μοναδικές ευτυχισμένες στιγμές, καινούργιες εμπειρίες και ευχάριστες αλλαγές. Οι ψυχολογικές μεταπτώσεις από μία χαρούμενη ψυχική κατάσταση σε εκνευρισμό, με μεγάλη ευαισθησία και κακή διάθεση είναι φυσιολογικά φαινόμενα αφού οι ορμόνες αυτή την περίοδο «βαράνε κόκκινο!».
Θα πρέπει να μάθει και με την επιστάμενη βοήθεια των οικείων της να το αντιμετωπίζει. Σε αυτή την περίοδο οξύνονται όλες οι αισθήσεις και με πρώτιστες αυτές της γεύσης και της όσφρησης. Γι αυτό ακούμε πολύ συχνά ότι στις εγκυμονούσες «μυρίζουν» συγκεκριμένα φαγητά και έχουν λιγούρες.
Προφανώς και το σώμα καθ όλη της διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι σε μία αναβολική διαδικασία, που σημαίνει ότι οι ανάγκες του είναι ιδιαίτερα αυξημένες.
Όλα τα θρεπτικά συστατικά θα πρέπει να είναι σε επάρκεια, όχι μόνο για τις αναβολικές ανάγκες του οργανισμού αλλά και γιατί πολλές φορές η έλλειψη κάποιού θρεπτικού συστατικού μπορεί να πυροδοτήσει την τάση για κατανάλωση φαγητού του οποίου η ποιότητα και η ποσότητα να μην ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες της γυναίκας και να οδηγήσει στην λήψη πολλών θερμίδων και τελικά στην παχυσαρκία.
Π.χ. Στην περίπτωση έλλειψης μαγνησίου, η έλλειψή του θα δημιουργήσει λιγούρες και η έγκυος θα προσπαθήσει να ικανοποιήσει αυτό το αίσθημα, τρώγοντας μαύρη σοκολάτα. Η μαύρη σοκολάτα είναι μεν μία πολύ θρεπτική τροφή, δεν παύει να έχει πολλές θερμίδες και θα πρέπει να υπάρχει με μέτρο στο διαιτολόγιο της εγκύου, για να μην ξεφύγει η ημερήσια θερμιδική πρόσληψη.
Στο πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης, η αύξηση των θερμιδικών αλλαγών είναι πάρα πολύ μικρή, και δεν ξεπερνά τις 50-100 kcal την ημέρα. Θερμίδες που θα μπορούσαν να καλυφθούν με 1-2 φρούτα επιπλέον μέσα στην ημέρα. Όταν η γυναίκα μάθει λοιπόν ότι είναι έγκυος στόχος της είναι να βελτιώσει την ποιότητα της διατροφής της, και όχι την ποσότητα. Οι ναυτίες είναι ένα πολύ συχνό φαινόμενο που σταματάει συνήθως με το πέρας του πρώτου τριμήνου, αλλά είναι πολύ ενοχλητικό και πολλές φορές μπορεί να την αποτρέψει από την λήψη τροφής.
Σ’ αυτό θα βοηθούσε να καταναλώνονται μικρά και συχνά γεύματα, τα οποία να μην περιέχουν ζάχαρη και λιπαρά ιδιαίτερα τις πρωινές ώρες, που οι ναυτίες είναι πιο ενοχλητικές. Στερεές τροφές όπως η βρώμη θα βοηθούσε στο να περιοριστούν. Η πολύωρη νηστεία θα πρέπει να αποφεύγετε σε όλη την περίοδο της κύησης.
Τα γεύματα θα πρέπει να είναι μικρά, συχνά και ελεγχόμενου θερμιδικού φορτίου για να μην οδηγηθεί στην παχυσαρκία. Δεν πρέπει να μένει πολλές ώρες νηστική διότι ο οργανισμός της μπορεί εύκολα νομίζοντας ότι βρίσκετε σε μία κατάσταση ασιτίας να αναζητήσει ενέργεια από τα αποθέματα του μυϊκού ιστού. Αυτό δεν θα ήταν πολύ βοηθητικό αφού στόχος μας είναι να διατηρήσουμε τον μυϊκό ιστό της γυναίκας και να διατηρηθούν οι συνιστώμενες διατροφικές προσλήψεις ώστε να μπορεί να παρέχει όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά στο έμβρυο χωρίς το βάρος της ίδιας να αυξηθεί πέραν του φυσιολογικού, δηλαδή 9-12 κιλά.
Πριν από τη σύλληψη αλλά και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι απαραίτητο να προσλαμβάνει η γυναίκα φυλλικό οξύ. Οι ανάγκες του οργανισμού σε φυλλικό οξύ εκείνη την περίοδο είναι συνολικά 600 μg την ημέρα, εκ των οποίων τα 400 μg θα λαμβάνονται από συμπληρώματα διατροφής, ενώ τα υπόλοιπα 200 μg θα λαμβάνονται από τη διατροφή.
Το φυλλικό οξύ είναι υπεύθυνο για:
Τρόφιμα πλούσια σε φυλλικό οξύ, που περιέχουν 75-100μg ανά μερίδα είναι : Το Μπρόκολο, το μαρούλι, το λάχανο, το σπανάκι, τα λαχανάκια Βρυξελλών, τα φρέσκα φασολάκια, ο αρακάς, οι νεφροί, το μοσχαρίσιο συκώτι και τα φιστίκια.
Άλλη μία βιταμίνη η οποία είναι απαραίτητη στο πρώτο τρίμηνο της κύησης είναι η βιταμίνη Α της οποίας οι συγκεντρώσεις θα πρέπει να αυξάνονται κατά 20% στην εγκυμοσύνη. Η επαρκής πρόσληψη βιταμίνης Α φαίνεται να είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη διαφόρων λειτουργιών στο έμβρυο όπως:
Καλές πηγές βιταμίνης Α είναι: το συκώτι, τα καρότα, οι κίτρινές και πορτοκαλί πιπεριές, το μοσχαρίσιο κρέας και γενικότερα τα πολύχρωμα και τα φυλλώδη λαχανικά. Η βιταμίνη Α θα πρέπει να προσλαμβάνετε αποκλειστικά από την τροφή και όχι από συμπλήρωμα διότι η υπερδοσολογία της μπορεί να οδηγήσει σε τερατογένεση. Έχει παρατηρηθεί ότι γυναίκες που λάμβαναν από συμπληρωμα περισσότερη από 7500μg βιταμίνης Α, τα βρέφη τους είχαν σχετιστεί με μεγαλύτερο κίνδυνο να παρουσιάσουν δυσπλασίες. Αυτή η πρόσληψη βιταμίνης (Α 7500μg) είναι αρκετά δύσκολο να γίνει χωρίς τη λήψη συμπληρωμάτων. Παρόλα αυτά επειδή το συκώτι που καταναλώνουμε έχει μεγάλα ποσοστά της συγκεκριμένης βιταμίνης καλό θα ήταν να το αποφεύγουμε κατά την εγκυμοσύνη σε οποιαδήποτε μορφή (ψητό, τηγανιτό, πατέ). Επίσης άλλα φαρμακευτικά σκευάσματα πρέπει να ελέγχονται για την περιεκτικότητα τους στην συγκεκριμένη βιταμίνη, όπως φάρμακα για την ακμή, γιατί ενδέχεται να έχουν μεγάλα ποσοστά βιταμίνης, οπότε καλό θα ήταν να συμβουλευτείτε το θεράποντα ιατρό σας για να προσαρμόσει τις φαρμακευτικές σας αγωγές σε αυτή την ευαίσθητη περίοδο της ζωής σας.
Το πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης είναι μία περίοδος αλλαγών για τη γυναίκα, οι σωστές διατροφικές επιλογές είναι πολύ βασικές για τη σωστή έκβαση της κύησης και για να δοθούν οι καλύτερες βάσεις για την σωστή ανάπτυξη του εμβρύου. Η καλή συνεργασία της γυναίκας με το θεράποντα ιατρό είναι απαραίτητη για τη καλή υγεία της μητέρας και του νεογνού.
Γενικότερα θα πρέπει να υπάρχει μια συνεργασία από την αρχή της εγκυμοσύνης με τον θεράποντα γυναικολόγο και τον διατροφολόγο προς αποφυγή / πρόληψη ενδεχόμενων προβλημάτων κατά την διάρκεια της κύησης.
1. De-Regil LM, Fernández-Gaxiola AC, Dowswell T, et al. (2010)Effects and safety of periconceptional folate supplementation for preventing birth defects. Cochrane Database Syst Rev Issue 10, CD007950
2. Bauemfeind J. The Safe Use of Vitamine A. A Report of the International Vitamin A Consultative Group. Washington, DC: The Nutrition Foundation, 1980.
3. Bailey LB. New standard for dietary folate intake in pregnant women. Am J Clin Nutr 2000, 71 (Suppl): 1304S-1307S.
4. Αντώνης Ζαμπέλας, (2003), «Η Διατροφή στα στάδια της ζωής» Ιατρικές Εκδόσεις Π. Χ Πασχαλίδης.
